ჟამნი ზოგადად ყოველდღიური საზოგადო და ღმრთისმსახურების წიგნს ქვია. შუაღამის, ცისკრის, მესამე, მეექვსე, მეცხრე, სადილის, მწუხრის, დიდი და მცირე სერობის ჟამნები. თითოეულ ჟამნს დღის განმავლობაში საკუთარი დრო აქვს.
სხვადასხვა დროს ჟამნში შედიოდა სხვადასხვა შინაარსის დამატებითი ნაწილები: კალენდარი დღესასწაულებისა და წმინდანების ხსენებებით, ტროპარ-კონდაკები, ღვთისმშობლის დაუჯდომელი და ა. შ.
წინამდებარე ჟამნი ფრაგმენტულად არის მოღწეული. მასში შედის მხოლოდ კალენდრის ნაწილი არასრული სახით (ნოემბერი-აგვისტო) და მარხვან-ზატიკის განგება.
- შიფრი:
- 1446/8
- სახელწოდება:
- ჟამნი
- საუკუნე:
- [XVIII ს.]
- დათარიღების საფუძველი:
-
პალეოგრაფიული ნიშნები
- ფურცლების რაოდენობა:
- 113
- დამწერლობის სახეობა:
- ფორმა:
- მასალა:
- თემატიკა
- ყდა:
-
კოლენკორგადაკრული მუყაოს შინდისფერი ყდა.
- ზომები
-
ყდის:
110x80
ქაღალდის:
104x65
ტექსტის:
64x45
სისქე:
20
სტრიქონებს შორის მანძილი:
5
- არშიები
-
ზედა:
15
ქვედა:
19
მარცხენა:
18
მარჯვენა:
18
- სტრიქონების რაოდენობა:
- 11
- აღრიცხვა:
-
რვეულებრივი, რვეულის დასაწყისსა და დასარულს ქვედა არშიაზე მთავრული გრაფემა, რომელიც ოთხივე მხრიდან ჩასმულია სამწერტილებში.
- ხელნაწერის მდგომარეობა:
- დაზიანებული, ნაკლული
- დასაწყისი:
-
[...]მელთა განგაჩინა შენ და სარწმუნოდ განმგებელად საიდუმლოთა სულიერთად, ვინა ყოველნი პატივ გცემთ შენ, იაკობ ... (1r).
- წყდება:
-
... რამეთუ გამოუბრწყინდი ბნელსა უმეცრებისასა მსხდომარეთა და ყოველნივე აღიყვანენ სასოჲ სიმაღლისა მიმართ ღთ[...] [...]სთჳსცაჲ იგი[...] (113v).
ქვესათაურ(ებ)ი:
-
[თუესა ოკტონბერსა] კდ. წმიდისა დიდებული[სა ა]რეთასი ... (1r-v).
-
[თუესაოკტონბერსა] კვ. წმიდისა დიდებულისა მ[... დი]მიტრესი ... (1v-1აv).
სათაურ(ებ)ი:
-
თუესა ნოენბერსა [... ... ...] ღამეთა ჟამი იდ.
ქვესათაურ(ებ)ი:
-
თუესა ნოენბერსა ა - უვეცხლოთა კოზმან და დამიანე[სი] ... (1v-2v).
შენიშვნა:ამ ხსენებას მოყვება წმიდა აკეფსიმას ხსენება, ასევე საგალობელი, რომელშიც წმინდა ანდრია მოციქულის შესხმაა.
-
დ. წმიდისა და ღმერთშემოსილისა მამისა ჩუჱნისა იოვანაკისი (4v).
-
ვ. წმიდისა მამისა ჩუენისა პავლე აღმსარებელისა ... (4v-5r).
-
ჱ. კრებაჲ ძალთა მთავრისა მიქაელ მთავარანგელოზისა ... (5r-v).
-
ია. წმიდათა მოწამეთა მინა, ბიკტორ და ბიკენტისი ... (5v-6r).
შენიშვნა:ამ ხსენების შემდეგ მოყვება წმინდა თეოდორეს ტროპარი (5v-6r).
-
იბ. წმიდისა მამისა ჩუენისა იოანე მოწყალისა ... (6r-v).
-
იგ. წმიდისა მამისა ჩუენისაჲ იოანე ოქროპირისა ... (6v-7r).
-
წმიდისა და ყოვლადქებულისა მოციქულისა ფილიპესი ... (7r).
-
იდ. აქა იწყებიან მარხვანი ქრისტესშობისანი. წმიდისა მოწამისაჲ გურია, აბიბო და სიმონასი ... (7r-v).
-
იზ. წმიდისაჲ გრიგულ(!) საკჳრველთმოქმედისა ... (7v-8r).
-
კ. წმიდისა მამისა ჩუენისა პროკლე ... (8r-v).
-
კა. ტაძრად მიყვანებაჲ წმიდისა ღმრთისმშობელისა ... (8v-9v).
-
კდ. წმიდისა დიდისა მოწამისა ეკატერინესი ... (9v-10r).
-
კჱ. წმიდისა სტეფჲნაე(!) ახლისა ... (10r-v).
-
ლ. წმიდისა მოწამისაჲ ანდრიასი ... (10v-11r).
სათაურ(ებ)ი:
-
თუესა დეკენბერსა აქუს დღე ლა, დღეთა - ჟამი თ და ღამეთა - ჟამი იე.
ქვესათაურ(ებ)ი:
-
დ. წმიდისა მოწამისა ბაჲრბაჲრასი ... (11r- 12v)
-
ე. წმიდისა და ღუაწლითშემოსილისა მამისა ჩუენისა საბაჲსი ... (12v-13v).
-
ვ. წმიდისა მამისა ჩუენისა ნიკოლოზისი ... (13v-14r).
-
თ. მუცლადღებაჲ წმიდისა ანნასი ... (14r-v).
-
იგ. წმიდათა დიდთა მოწამეთა ევსტრატისი ... (14v-16r).
-
კ. წმიდისა მღუდელმოწამისა ეგნატისი ... (16r-17r).
-
კდ. წმიდისა მოწამისა ევგენიასი და წინა დღე ქრისტეს შობისა ... (17r-18v)
-
კე. განმაცხოველებელი შობაჲ უფლისა ... (18v-18აv).
-
კვ. კრებაჲ ყოვლად წმიდისა ღმრთისმშობელისა და წმიდათა იაკობ და იოსებისა ... (18აv-19v).
-
კზ. წმიდისა პირველმოწამისა სტეფანესი ... (19v-20v).
-
კთ. წმიდათა ჩჩჳლთა ყრმათა და წმიდისა მარკჳლელე დაუძინებელისაჲ ... (20v-21r).
სათაურ(ებ)ი:
-
თუესა იანვარსა აქუს დღე ლა, დღეთა აქუს ჟამი ი და ღამეთა - ჟამი იდ.
ქვესათაურ(ებ)ი:
-
ა. წინადაცუჱთა უფლისა ჩუენისა იესუ ქრისტესი და ჴსენებაჲ წმიდისა დიდისა ბაჲსილისი ... (21r-22v).
-
ბ. წინადღესასწაული ნათელთა და წმიდისა მამისა ჩუენისა სილიბისტროსი ... (22v-23v).
-
ვ. განცხადებაჲ უფლისა ჩუენისა იესუ ქრისტესი ... (23v-24v).
-
ზ. წმიდისა და დიდებულისა იოანესი ... (24v-25r).
-
ი. წმიდისა გრიგოლ ნოსელისა ... (25r-v).
-
ია. წმიდისა მამისა ჩუენისა თეოდოსი ... (25v-26v).
-
იე. ღირსთა მამათა ჩუენთა პავლე თებეჲლისა და იოანე გლახაკისა ... (26v-27r).
-
ივ. თაყუანისცემა პატიოსანთა ჯაჭუთა წმიდისა და ყოვლად ქებულისა პეტრესთა ... (27v-28r).
-
იზ. ღირსისა და ღმერთშემოსილისა მამისა ჩუენისა დიდისა ანტონესი(!) ... (28r-29r).
-
იჱ. წმიდისა მამისა ჩუენისა ათანასესი ... (29r-v).
-
ით. ღირსისა მამისა ჩუენისა მაკარი მეგუიპტელისა ... (29v-30r).
-
კ. წმიდისა მამისა ჩუენისა ეფთჳმესი ... (30r-31r).
-
კა. წმიდისა მამისა ჩუენისა მაქსიმე აღმსარებელისა ... (31r-32v).
-
კბ. წმიდისა მოციქულისა ტიმოთესი ... (32v-33r).
-
კბ. წმიდისა კლიმი ანკჳრელისა და აღათანგელოზისა ... (33r-34r).
-
კე. წმიდისა მამისა გრიგოლი ღვთისმეტყველისა ... (34r-35v).
-
კზ. აღმოყუანებაჲ ნაწილთა ... (35v-36r).
შენიშვნა:იგულისხმება წმიდა იოანე ოქროპირის ნაწილთა კომანიდან აღმოყვანება.
-
კჱ. ღირსისაჲ მამისა ჩუენისა ეფრემ ასურისაჲ ... (36r-37r).
-
კთ. ნაწილთ აღმოყვანებაჲ წმიდისა ეგნატი ღმერთშემოსილისაჲ ... (37r-v).
-
ლა. წმიდათა კჳროს და იოანესი ... (37v-38v).
სათაურ(ებ)ი:
-
თუესა ფებერვალსა აქუს დღე კჱ, დღეთა აქუს ჟამი ია და ღამეთა - ჟამი იგ
ქვესათაურ(ებ)ი:
-
ა. წმიდისაჲ მოწამისა ტრჳფონისი და წინადღე მიგებებისა... (38v-40r).
-
ბ. მიგებებაჲ უფლისა ჩუენისა იესუ ქრისტესი ... (40r-41r).
-
ვ. წმიდისა მამისა ჩუენისა ივლიანესი ... (41r-v).
-
ჱ. წმიდისა დიდისა მოწამისა თეოდორე სტრატილატისა ... (41v-41r).
-
ი. წმიდისა მოწამისა ხალალამპისი(!) ... (42r).
-
ია. წმიდისა მღუდელმოწამისა ბაჲსილიესი ... (42r-43r).
-
იბ. წმიდისა დიდისა მოწამისა თეოდორე ტირონისა ... (43r-v).
-
კდ. პოვნა პატიოსნისა თავისა წმიდისა დიდებულისა იოანე ნათლისმცემელისა ... (43r-44v).
სათაურ(ებ)ი:
-
თუესა მარტსა აქუს დღე ლა, დღეთა აქუს ჟამი იბ და ღამეთა - ჟამი იბ
ქვესათაურ(ებ)ი:
-
თ. წმიდათა ორმეოცთა მოწამეთა სევასტიელთა ... (44v-45v).
-
კდ. წინა დღე ხარებისა ყოვლად წმიდისა ღმრთისმშობელისა ... (45v-46v).
-
კე. ხარებაჲ ყოვლად წმიდისა ღმრთისმშობელისა ... (46v-47v).
სათაურ(ებ)ი:
-
თუესა აპრილსა აქუს დღე ლ, დღეთა აქუს ჟამი იგ და ღამეთა - ჟამი ია
ქვესათაურ(ებ)ი:
-
წმიდისა მამისა ჩუენისა იოსებ გამომთქმელისა ... (47v-48v).
-
კგ. წმიდისა დიდებულისა გიორგისი ... (48v-49v).
-
კვ. წმიდისა მღუდელმოწამისა ბასილიოს ამასვე (!) ებისკოპოზისა ... (49v-40r).
-
კზ. წმიდისა მღუდელმოწამისა სუიმიონ კანანელისა ... (50r-51r).
-
ლ. წმიდისა მოციქულისა იაკობ ძმისა წმიდისა იოანე მახარებელისა ... (51r).
სათაურ(ებ)ი:
-
თუესა მაისსა აქუს დღე ლა, დღეთა აქუს ჟამი იდ და ღამეთა - ჟამი ი
ქვესათაურ(ებ)ი:
-
ბ. წმიდისა მამისა ჩუენისა ათანასესი ... (51v-52r).
-
ვ. მართლისა იოსებისი ... (52r).
-
ზ. გამოჩინებაჲ ჯუარისაჲ მესამესა ჟამსა კოსტანტინეს ზე მეფისა ... (52r-53r).
-
ჱ. წმიდისაჲ მოციქულისა და მახარებელისაჲ ... (53r-v).
შენიშვნა:იგულისხმება წმიდა იოანე ღმრთისმეტყველი.
-
კა. წმიდისა დიდთა მეფეთა და მოციქულთასწორთა კოსტანტინე და ელენესი ... (53v-54v).
-
კდ. ღირსისა მამისა სჳნა(!) საკჳრველთმოქმედისა ... (54v-55r).
სათაურ(ებ)ი:
-
თუესა ივნისა(!) აქუს დღე ლ, დღეთა აქუს ჟამი იე და ღამეთა - ჟამი თ
ქვესათაურ(ებ)ი:
-
გ. წმიდისა ლუკიანესი... (55r-v).
-
დ. წმიდისა მოწამისა მამისა ჩუენისა მიტროფანე კოსტანტინეპოლელ მთავარებისკოპოზისა ... (55v-56r).
-
ჱ. წმიდისა დიდისა თეოდორე სტრატილატისა ... (56r-57r).
-
იდ. წმიდისა წინასწარმეტყველისა ელისესი ... (57r-v).
-
კდ. შობაჲ წმიდისა იოანე ნათლისმცემელისა ... (57v-59r).
-
კთ. წმიდათა თავთა მოციქულთა პეტრესი და პავლესი ... (59r-60r).
სათაურ(ებ)ი:
-
თუესა ივლისსა აქუს დღე ლა, დღეთა აქუს ჟამი იდ და ღამეთა - ჟამი ი.
ქვესათაურ(ებ)ი:
-
ა. წმიდათა კოზმან და დამიანეთა ... (60r-v).
-
ბ. დადებაჲ სარტყლისა ყოვლად წმიდისა ღმრთისმშობელისა ... (60v-62r).
-
ე. წმიდისა მართასი დიდისა(!) წმიდისა სჳმიონ საკჳრველთმოქმედისა ... (62r-63r).
-
ჱ. წმიდისა დიდისა მოწამისა პროკოპისი ... (63r-v).
-
ია. წმიდისა და კეთილად მძლისა მოწამისა და ყოვლად ქებულისა ევფემიასი ... (63v-64v).
-
ივ. წმიდათა ექუსას ოცდა ათთა ქალკიდონელთა მამათა ... (64v-65v).
-
იზ. წმიდისაჲ მოწამისა მარინესი ... (65v-66v).
-
კ. წმიდისა წინასწარმეტყველისა ელიასი ... (66v-67r).
-
კბ. წმიდისა მენელსაცხებლისა მარიამ მაგდანელისა ... (67r-v).
-
კე. მიცვალებაჲ წმიდისა ღმრთისმშობელისა დედისაჲ ანნასი ... (67v-69r).
სათაურ(ებ)ი:
-
[თუესა აგჳსტოსა აქუს დღე ... ] – [...] [...] [...]დთა[...](71r-71r).
ქვესათაურ(ებ)ი:
-
ე. წინა დღე საუფლოსა ფერისცვალებისა ... (72r-v).
-
ვ. ფერისცვალებაჲ უფლის ჩუენისა იესუ ქრისტესი ... (72v-74r).
-
ზ. წმიდისა მოღუაწე მოწამისა დომენტიანესი ... (74r-v).
-
ი. წმიდისაჲ ლავრენტი მთავარდიაკუნისა ... (74v-75r).
-
იდ. წინა დღე წმიდისა ღმერთშემოსილისაჲ მიცვალებაჲ წიანსწარმეტყველისა მიქიასი ... (75v).
-
იე. დაძინებაჲ ყოვლად წმიდისა ღმრთიოსმშობელისა ... (76r-v).
-
კვ. წმიდათა მოწამეთა ანდრიანე და ნატალიასი ... (76v-77r).
-
კთ. თავისკუეთა წმიდისა იოანე ნათლისმცემელისაჲ ... (77r-78v).
-
ლ. წმიდათა მამათა ალექსანდრე, იოანე და პავლე ახლისა ... (78v-79v).
-
ლა. დადებაჲ სარტყლისა ყოვლად წმიდისა ღმრთისმშობელისაჲ ... (79v-80r).
სათაურ(ებ)ი:
-
განგებაჲ მარხვათა და ზატიკთა
ქვესათაურ(ებ)ი:
-
მეზუჱრისა და ფარისევლისასა - ოხითა. აღდგომისაჲ. იბაკოჲ. უფალო, ყოვლისამპყრობელო ... (80r-v).
-
უძღებისა კჳრიაკესა ოხითა. აღდგომისა. იბაკოჲ - მამულსა დიდებასა შენსა განუდეგ ... (80v-81v).
-
ჴორციელისა კჳრიაკესა - ოდეს-იგი მ[ოგ]იყუანებდენ შენ, სულო ჩემო, ყოვლისაჲ სოფლისაჲ განკითხვისა სამსჯავროსა ... (81v-83r).
-
ყუელიარისა(!) შაბაჲთსა. ოხითაჲ. ღმერთო, მამათა ჩვენთაო. იბაკოჲ - ვითარცა ღმრთისაჲ მსახურებისა ქადაგთა ... (83r-v).
-
ყუელიერისა კჳრიაკესა. ოხითა. იბაკოჲ. არა დაკლ. - უსწავლელთა მსწავლელთ და სიბრძნისა მომცემელო ... (83v-85r).
-
პირველსა შაბაჲთსა წმიდათა მარხვათასა. წმიდისა თეოდორესი. დიდ არიან. ბაკოჲ - [ს]არწმუნოებაჲ ქრისტესი ვითარცა ჯაჭუი შეიმოსე ... (85r-v).
-
პირველსა კჳრიაკესა წმიდათა მარხვათასა - უხრწნელსა ხატსა შენსა თაყუანის-ცემთ(!), ქუელისმოქმედ ... (85v-87r).
-
კჳრიაკესა თაყუანისცემა პატიოსნისა ჯუარისა ... (87r-v).
-
ხუთშაბაჲთსა მარიამ მეგუიპტელისაჲ ... (87v-88r).
-
შაბაჲთსა წმიდისა ლაზარესი ... (88r-91r).
-
ბზობისა კჳრიაკესა ... (91r-92r).
-
დიდსა ოთხშაბაჲთსა, სამშაბაჲთსა და ოთხშაბაჲთსა ... (92r-93v).
-
დიდსა სამშაბაჲთსა ... (93v-94r).
-
დიდსა დ ... (94r-v).
-
დიდსა ე ... (94v-96v).
-
დიდსა პარასკევსა ... (96v-97r).
-
დიდსა შაბათსა ... (97v-99r).
სათაურ(ებ)ი:
-
წმიდასა და ღმრთივბრწყინვალესა აღვსებაჲსა ... (99r-104v).
ქვესათაურ(ებ)ი:
-
მესამესა კჳრიაკესა ... (104v-105v);
-
მეოთხესა კჳრიაკესა ... (105v-106r);
-
მეოთხესა ოთხშაბაჲთსა ... (106r-107v).
-
მეოთხესა კჳრიაკესა ... (107v-108r).
-
მეექუსესა კჳრიაკესა ... (108r-v);
-
მეექუსესა ხუთშაბაჲთსა ამაღლებაჲ ... (108v-110v);
-
ჱ კჳრიაკე ... (110v-111v).
-
თ კჳრიაკესა ... (111v-112v).
ცენტრალური სახელმწიფო საისტორიო არქივი, ქართულ ხელნაწერთა კოლექციის აღწერილობა, შედგენილია პროფ. ს. კაკაბაძის და პ. გაგოშიძის მიერ, აკად. კორნელი კეკელიძის რედაქციით, ტ.I, თბილისი, 1949, გვ. 5.
ქართულ ხელნაწერთა აღწერილობა, საქართველოს ეროვნული არქივის ხელნაწერთა ფონდი, შეადგინეს და დასაბეჭდად მოამზადეს ქეთევან ასათიანმა, თამარ გაბუნიამ, თეონა გელაშვილმა, მაკა კირვალიძემ, ვერა შენგელიამ, მანანა ჭუმბურიძემ, თბილისი, 2016, გვ.159-165.
ხელნაწერი შემოსულია 1924 წ. ბოდორნის ეკლესიიდან.
ციტირება
ჟამნი. ქართულ ხელნაწერთა აღწერილობა. საქართველოს ეროვნული არქივის ხელნაწერთა ფონდი. თბილისი, 2019. მოამზადეს: ლიკა აბრალავამ, ქეთევან ასათიანმა, თამარ გაბუნიამ, მაკა კირვალიძემ, ვერა შენგელიამ, მანანა ჭუმბურიძემ. http://manuscripts.archive.gov.ge/ka/handwriting/show/11 წვდომის თარიღი: